5651 SAYILI YASA VE ERİŞİM ENGELİ

 

Son yıllarda hızla önem kazanan ve sürekli karşımıza çıkan bir terim var. Veri. Veriler dünyasında yaşıyoruz. Instagram, Facebook, Twitter, haber sitelerinden tut da çeşit çeşit bloglara kadar tamamen verilerle sarmalanmış durumdayız. Sürekli gözümüze çarpıp duran bu veriler bize ve başkalarına sürekli bir bilgi kaynağı oluşturuyor. Kimi zaman bu verilerin paylaşımı suç teşkil edebiliyor. Peki internet ortamında gizliliğimiz ihlal ediliyorsa, yalan veya yanlış bilgiler paylaşılıyorsa ya da ortaya konan içerik hakaret, tehdit veya taciz gibi suçların oluşmasına sebebiyet veriyorsa ne yapabiliriz?

5651 sayılı kanun (İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun) bize bu gibi durumlarla mücadele edebilmek adına izleyebileceğimiz yollar açısından bir yol haritası oluşturmaktadır.

Bu amaca hizmet etmek adına ortaya koyduğu yollardan biri de erişimin engellenmesidir. Aslında erişim engeli başlığına hiç de yabancı değiliz. Kimi zaman haberlere kimi zaman internetteki içerik sağlayıcılarına erişim engeli getirildiğini duymuşuzdur. Ülkemizde Wikipedia, Youtube, Ekşi Sözlük gibi sayfalara getirilen erişim engelleri en bilindik olanlardır. Bugün amacımız bu karaları inceleyip yorumlamak değildir. Şimdi yazının ilerleyen kısmına geçip, kanuni düzenlemeye bakalım.

5651’de İçeriğin Çıkarılması ve Erişimin Engellenmesi

            Kanun ilk adımda internet ortamında yapılan içeriğin bir suça meydan vermesi noktasında yeterli şüphenin bulunduğu durumları ele alıyor. Aşağıda yer verilen katalog suçlar söz konusu olduğunda içeriğin çıkarılmasına ve/ veya erişimin engellenmesine karar verilir. Bunlar;

    §  İntihara yönlendirme

    §  Çocukların cinsel istismarı

    §  Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma

    §  Sağlık için tehlikeli madde temini

    §  Müstehcenlik

    §  Fuhuş    

    §  Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama

    §  5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar

    §  7258 sayılı futbol ve diğer spor müsabakalarında bahis ve şans oyunları düzenlenmesi hakkında kanunda yer alan suçlar

    §  2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat teşkilatı kanununun 27’nci maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında yer alan suçlar

Kanuni düzenlemedeki ilk hedef ihlale yol açan içeriğe erişimin engellenmesidir. Ancak teknik olarak bunun yapılamadığı veya ihlalin bu yolla önlenemediği durumlarda, internet sitesinin tümüne yönelik bir erişim engeli kararı verilmesi de söz konusu olabilir.

Kararı Kim Verir?

Soruşturma evresinde hâkim, kovuşturma everişinde ise mahkeme tarafından erişimin engellenmesi kararı verilir. Eğer soruşturma evresindeyken gecikmesinde sakınca bulunan bir durum varsa Cumhuriyet savcısı da karar verebilir. Bu karar yirmi dört saat içinde hâkimin onayına sunulur. Hâkim de kararını en geç yirmi dört saat içinde verir.

Erişimin engellenmesi kararını verme açısından görevli mahkeme Sulh Ceza Hakimliği’dir.

Gecikmesinde Sakınca Bulunan Durumlar

Gecikmesinde sakınca bulunan aşağıda sayılı hallerde;

§  Cumhurbaşkanlığı veya milli güvenlik ve kamu düzenin korunması

§  Suç işlenmesinin önlenmesi

§  Genel sağlığın korunması

İle ilgili bakanlıkların talebi üzerine Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı tarafından internet ortamında yer allan yayınla ilgili olarak içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı verilebilir.

Verilen karar derhal veya en geç bildirilmesinden itibaren dört saat içinde yerine getirilir.

Verilen kararın Başkan tarafından derhal erişim sağlayıcılara ve ilgili içerik ve yer sağlayıcılara bildirilmesi gerekir.

İnternetteki İçeriğin Kişilik Haklarımı İhlal Ettiğini Düşünüyorum. Ne Yapmalıyım?

İnternetteki içeriğin kişilik haklarını ihlal ettiğini düşünen gerçek veya tüzel kişilerin izleyebileceği iki yol 5651 sayılı kanunun dokuzuncu maddesinde verilmiştir.

1.     İçerik sağlayıcısına eğer buna ulaşılamıyorsa yer sağlayıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin çıkarılmasını talep edebilir.

2.     Doğrudan sulh ceza hakimliğine giderek içeriğin çıkarılmasını/ erişimin engellenmesini talep edebilir.

İçerik Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Ediyorsa

Bu durumda kişiler doğrudan Bilgi Teknolojileri Kurumuna başvurup erişimin engellenmesi tedbirinden yararlanmak isteyebilir. Ancak bu başvuruda dikkat edilmesi gereken üç nokta vardır. Başvuruda;

§  Hakkın ihlaline neden olan tam adres

§  Hangi açıdan hakkın ihlal edildiğine dair açıklama

§  Kimlik bilgilerini ispatlayacak bilgilere yer verilmelidir.

Bu bilgilerdeki eksiklik, talebin işleme konulmamasına sebep olur.

            Erişimin engellenmesi hukuki yoluna, 5651 sayılı kanunu baz alarak bir bakış attık. Böylece yazımızın sonuna geldik. Daha detaylı bir inceleme için Kanunun özellikle ilk on maddesine bakılmasını öneririm.   

Av. Deniz Ekin BAL