Miras İntikal İşlemleri

 

 

Bu haftaki yazımda yakınlarını kaybeden mirasçıların karşılaştığı problemlerden biri olan miras intikal işlemlerini konu alarak, mirasçıların işletmesi gereken ve birbirini izleyen iki yasal sürece ilişkin bilgilere yer vereceğim. Bahse konu süreçlerden ilki vergi dairesindeki işlemler, diğeri ise mirasın konusuna göre ilgili kurumlarda yapılacak olan işlemlerdir.

 

Öncelikle yapılması gereken ilk işlem veraset ilamının temin edilmesidir. Mirasçılık belgesi, miras bırakan kişinin mirasçılarını ve bu kişilerin miras paylarını gösteren bir belgedir. Bu belge noterliklerden veya sulh hukuk mahkemelerinden alınabilmekle birlikte, hâlihazırda uygulamada sürecin hızlı ilerlemesi sebebiyle noterliklere başvuru yolu daha çok tercih edilmektedir. Öte yandan mirasçılar arasında bir uyuşmazlığın mevcudiyeti halinde ise, bu belge noterliklerce verilemeyecek, sulh hukuk mahkemesine başvurulması gerekliliği doğacaktır. 

VERGİ DAİRESİNDE YAPILACAK İŞLEMLER 

İlgili işlemlerin yürütülmesi gereken vergi dairesi, murisin son yerleşim yeri vergi dairesidir. Mirasçı/ mirasçılar veya vekilleri tarafından murisin son yerleşim yeri vergi dairesine gidilerek, veraset ve intikal vergisi beyannamesinin doldurulması ve intikali istenen malvarlıklarına ilişkin belgelerin sunulması gerekecektir. Bu noktada miras kalan varlıkların türüne göre, hazırlanacak belgeler değişiklik göstermektedir. 

Miras kalan mal varlığının taşınmaz olması halinde ilgili belgeler; tapu belgesinin aslı ya da fotokopisi ve rayiç bedel gösterir belgedir. Tapu belgesinin aslının mevcut olmaması durumunda ise, ilgili tapu müdürlüğüne başvurularak tapu taşınmaz kaydı temin edilebilecektir. Rayiç bedeli gösterir belge ise, taşınmazın bulunduğu yer belediyesinden, ölüm yılına ait rayiç bedeli gösterir, mühürlü ve imzalı şekilde alınmalıdır. Öte yandan bu işlemlerin gerçekleştirildiği sırada önümüze çıkabilecek sorunlardan biri, intikal işlemlerinin gerçekleştirildiği il sınırları dışında taşınmazların mevcut bulunması halidir. Bu halde herhangi bir il sınırı içinde bulunan taşınmaz rayiç bedeli, faks veya mail yoluyla temin edilebilir. Mirasçıların karşılarına çıkabilecek bir diğer sorun ise, mirasa konu tapu veya taşınmazların bilinmiyor olması ihtimalidir. Bu noktada ise herhangi bir tapu müdürlüğüne müracaat edilerek murise ait Türkiye genelinde bulunan taşınmazların tümünün dökümü istenebilecektir. 

Miras kalan mal varlığının bir araç olması halinde ise; vergi dairesince hazır edilmesi istenecek belge, araç ruhsatnamesinin fotokopisidir. Ayrıca değinmek gerekir ki veraset ve intikal vergisi beyannamesinde tarhiyat için doldurulması istenen kısımlardan birinde, aracın değerinin belirtilmesi istenmektedir. Bu değer aracın kasko değerine tekabül etmektedir. Bu nedenledir ki ilgili kısım doldurulması için aracın kasko değerinin öğrenilmesi gerekmektedir. 

Murisin bankada bulunan para ve menkul kıymetlerinin intikali için gerekli belge ise; ilgili bankadan alınmış miras bırakanın ölüm tarihi itibariyle mevcut bulunan mal varlığının TL cinsinden değerini bildirir belgedir. 

İstenen belgelere ilişkin hazırlık işlemleri tamamlandıktan sonra, vergi dairelerince randevusuz işlem yapılmadığı için, murisin vefat ettiği il ve ilçeye göre vergi dairesinden randevu alınması gerekmektedir. Vergi dairesince mal varlığı ve ilgili evraklar incelenerek her bir mirasçının payına düşen intikal vergisi hesaplanarak tahakkuk işlemini gerçekleştirilecektir. Bu noktada mirasçıların her biri kendi payına düşen intikal vergisini ödemek zorunda olmakla birlikte, Türkiye’nin herhangi bir yerinde bulunan vergi dairesine başvuru yaparak, kimlik numarası sorgulaması ile ödeme işlemini gerçekleştirebilecektir. Ödemelerin tamamlanması sonrasında ise, veraset ve intikal vergisi ile ilişiğin kesildiğine ilişkin belge teslim alınarak, vergi dairesi işlemeleri tamamlanacaktır. 

 TAŞINMAZ İNTİKALİ 

Taşınmazların intikalini gerçekleştirmek için Web Tapu üzerinden online başvuru yapılması gerekmektedir. Başvuru esnasında tapu işlemleri ve sonrasında işlem türü olarak miras intikali seçeneği ile sistem üzerinden ilerlenerek, işlem yapılacak taşınmazların bilgileri doldurularak ilgili tapu müdürlüğünün seçilmesi gerekmektedir. Başvurunun devamında ise sisteme mirasçılık belgesi, veraset ve intikal vergisi ile ilişiğinin kesildiğine ilişkin belge yüklenerek başvuru tamamlanmış olacaktır. Sisteme kaydedilen başvuruya istinaden bu noktada tarafa bir başvuru numarası verilecek olup, yine ilgili sistemden başvurunun akıbeti takip edilebilecektir. Tapu müdürlüğünce işlemler tamamlandıktan sonra ise, başvuru esnasında sisteme girilen telefon numarasına SMS yoluyla bilgilendirme gönderilerek, başvurucu adına randevu oluşturulacaktır. Oluşturulan randevu tarihinde tapu müdürlüğüne mirasçılık belgesi, veraset ve intikal vergisi ile ilişiğinin kesildiğine ilişkin belge asılları ile gidilerek, tapu müdürlüğünce belirlenen harçlar yatırılacaktır. Bu işlemler sonrasında ise tapu müdürlüğünce, yeni malikler adına düzenlenen tapu belgesi teslim edilecektir. Böylelikle taşınmazların intikal işlemi tamamlanmış olacaktır. 

ARAÇ İNTİKALİ 

Öncelikle aracın kayıtlı olduğu yer vergi dairesine gidilirken, mirasçılık belgesi, veraset ve intikal vergisi ilişiği yoktur belgesi ile gidilmesi gerekir. Burada vergi dairesince aracın kasko değeri ile diğer mal varlıklarının değeri karşılaştırılarak, diğer mal varlıklarının değerinin, aracın kasko değerine eşit veya daha fazla olması halinde ÖTV ödenmeksizin aracın devrinin yapılabileceğine dair yazı verilecektir. Vergi dairesince yapılacak bir başka inceleme ise, aracın ödememiş Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) olup olmadığı hususudur. Ödenmemiş MTV’nin mevcudiyeti ihtimalinde mirasçılar tarafından vergi borcunun ödenmesi gerekecektir. Bu işlemler tamamlanması ile vergi dairesince ilişik kesme belgesi verilecektir. 

Devamında ÖTV yazısı, ilişik kesme belgesi ile aracın bağlı bulunduğu Emniyet Trafik Tescil Şubesi’ne başvurulması gerekecektir. Burada ilgili görevlilerce belgeler incelenerek, araç için ÖTV muvafakati işlenecektir. 

Bu işlemlerin tamamlanması halinde artık noterlikçe aracın devrinin yapılması işlemine geçilebilecektir. Ancak belirtmek gerekir ki araç devrin gerçekleştirilebilmesi için, aracın Trafik Sigortası’nın mevcut bulunması gerekmektedir. Bu noktada bu sorun aracın Trafik Sigortası’nın mirasçılardan herhangi birinin üzerine yapılması ile aşılabilecek ve nihayet noter aracılığıyla intikal işlemi tamamlanabilecektir. Başvuru esnasında mirasçıların beraberinde araç ruhsatnamesi, mirasçılık belgesinin aslı, veraset ve intikal vergisi ile ilişiği yoktur belgesinin bulundurması gerekmektedir. Bu aşamada önemle belirtilmesi gereken bir husus vardır ki, noterlikçe yapılacak intikal işlemi sırasında tüm mirasçıların veya vekillerinin hazır bulunması gerekmektedir. Gerekli işlemlerin tamamlanması halinde nihayet araç tüm mirasçılar adına tescil edilerek, araç ruhsatı mirasçılara teslim edilecektir. 

BANKADA BULUNAN PARA ve MENKUL KIYMETLERİN İNTİKALİ 

Mirasçılık belgesi, veraset ve intikal vergisi ilişiği yoktur belgesi ile tüm mirasçılar veya vekilleri, paranın veya menkul kıymetin bulunduğu bankaya başvuruda bulunarak, paranın veya menkul kıymetin paylaştırılmasını isteyebileceklerdir. İlgililerin başvurusu üzerine, banka görevlilerince sunulan belgeler incelenerek, payları oranınca her bir mirasçı adına banka nezdinde açılan hesaplara aktarılarak intikal işlemi tamamlanacaktır.

 

Av. Benginur MERCAN