YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZ DAVASI

Egemenlik, bir devletin ülkesi üzerindeki yetkilerinin tümünü ifade eder. Bu yetkilerin kullanımı belirli erkler arasında paylaştırılabilir. Bu yetkilerden biri olan yargılama yetkisi Anayasamıza göre, Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır. Egemenlik gücünün doğrudan uzantısı olan yargılama yetkisinin, yabancı ülke kararları ile kesiştiği noktada ise bizi tanıma ve tenfiz başlıkları karşılar.

Tenfiz en kısa tanımı ile yabancı mahkeme kararının Türk mahkemeleri tarafından tanınarak işlerlik kazanmasıdır. MÖHUK m.50 ‘Yabancı mahkemelerden hukuk davalarına ilişkin olarak verilmiş ve o devlet kanunlarına göre kesinleşmiş bulunan ilamların Türkiye’de icra olunabilmesi yetkili Türk mahkemesi tarafından tenfiz kararı verilmesine bağlıdır.’ şeklinde bir düzenlemeye yer vermiştir.

Tenfize Başvurabilecekler

Hukuki yararı bulunan herkes tenfiz talebinde bulunabilir.

Görevli ve Yetkili Mahkeme

Tenfiz kararını vermeye görevli mahkeme MÖHUK m.51’ e göre asliye hukuk mahkemeleridir. Yetkili mahkemeler ise kişinin Türkiye’deki yerleşim yeri mahkemesidir. Kişinin Türkiye’de yerleşim yeri bulunmuyorsa Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birinde tenfiz talebinde bulunabilir.

Tenfizin Şartları

    §  Karşılıklılık Şartı

Buna göre ilamın verildiği ülke ile Türkiye Cumhuriyeti arasında karşılıklılık esasına dayanan bir anlaşma ya da yabancı devlette Türk mahkemelerince verilen ilamların tenfizini mümkün kılan bir kanun hükmünün veya fiili uygulamanın bulunması

    §  Yabancı mahkeme kararının açıkça kamu düzenine aykırı olmaması

    §  Kararın Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmemesi

    §  Kararın kesinleşmiş olması

    §  Kararın davalının savunma haklarına uyularak verilmiş olması

       Bu koşula göre yabancı ülke kanunlarınca kendisine karşı tenfiz istenen kişinin hükmü veren mahkemeye usule uygun bir şekilde çağrılmış olması gerekir. Yargılamanın usule uygun yürütülmesi ve kişinin tenfiz istemine karşı Türk mahkemesine itiraz etmemiş olması aranır.

Tenfiz kararı verecek mahkemenin yapacağı değerlendirmenin kararın içeriğine yönelik olmayacağının altı çizilmelidir. Mahkeme kararın doğruluğunu veya yanlışlığını ele almayacaktır. Buna revizyon yasağı da denir. Buna göre tenfiz hâkimi sadece ilamı dikkate alabilir, bunun dışında iddia ve delil değerlendirmesinde bulunamaz.

Bu hafta ele aldığımız tanıma, tenfiz başlığının sonuna gelmiş bulunmaktayız. Unutulmamalıdır ki bu yazı, konuya ufak bir göz atma niteliği taşımaktadır. Daha detaylı ve bilgilere erişmek için her zaman bir avukata başvurulmalıdır.

Av. Deniz Ekin BAL