AHLAK, ETİK VE ADALET ARASINDAKİ İLİŞKİ

Ahlak, belirli bir toplulukta kabul gören ve o topluluğun üyelerinin eylemlerinin nasıl olacağını belirleyen bağlayıcı ve geçerli birtakım davranış normlarıdır. Bu yönüyle ahlak görelidir ve yer- zamana göre değişkenli gösterir.

Etik, ahlak ve ahlakilik kavramları bağlamında yalnızca belli bir durum üzerine değil genel olarak kuralları ve normları sorgulayan ve bu kavramları doğru-yanlış, iyi-kötü gibi sınıflandıran bir felsefi düşünme şeklidir.

Adalet ise “taraflar arasında birine ayrıcalık tanımadan, herkese hak ettiğini tanımak, herkesin layık olduğu ve hak ettiği şeyin verilmesi” dir. Adalet, kişilerin temel haklarının korunması talebi ve mevcut koşullarda gereklerinin, sürekli olarak, ülkeler ve dünya düzeyinde gerçekleştirilmesi talebidir.

Bu tanımlar bağlamında şunları söyleyebiliriz. Etik aslında ahlak felsefesinin de bir adıdır. Bir yerde kabul edilen ahlaki bir davranış etik olarak görülmeyebilir. Veya bir meslek grubunun etik kuralları aslında ahlakilikle desteklenmiyor da olabilir. Ancak ikisi de içinde birbirini barındırır.

Hukuk düzenleri içerisinde örf-adet kurallarından da parçalar taşır. Örf-adet kuralları da toplumların ahlak anlayışlarına göre şekillenir. Yani hukuk kurallarını bir bakıma da adaleti, ahlak kuralları yönlendirir. Ahlaka aykırı bir şey hukuk normu olarak da kabul edilemez. Hukuk kurallarıyla, ahlak kurallarının çatıştığı bir yerde toplumsal düzeni sağlamak neredeyse imkânsızdır.

Adaletli olmak için de aynı zamanda etik ilkelerine uymak gerekir. Özellikle hukukta, meslek etiğine uymayan davranışlar sergilemek, adaleti ve ahlakı bir kenara bırakarak hareket etmektir. Bu da otomatik olarak mevcut yerde düzensizliğe ve usulsüzlüğe yol açacaktır.

Yani bakıldığında adalet, ahlak ve etik kavramlarının terimleri arasında net olarak bir bağlantı olmasa da öze inildiği zaman üçü de birbirine zincir gibi bağlı. Bu kavramlar arasında birbirine en uzak olan adaletin temelini ahlak ve etiğin oluşturduğunu inkâr edemeyiz.

 

Stj. Av. Bilge Sultan BAKİ