HAVAYOLU TAŞIMALARINDA TAŞIYICININ SORUMLULUĞU

    Yolcu taşımalarında taşıyıcının sorumluluğunun yumuşatılmış kusursuz sorumluluk olduğu ileri sürülebilir. Ancak taşımanın şekline göre özel hüküm niteliğinde kanun düzenlemeleri önceliklidir. Genel hüküm Türk Ticaret Kanunu’nun 914. Maddesinin ikinci fıkrasıdır; “Taşıyıcı, yolcuların kazaya uğramalarından doğacak zararı tazmin eder. Yolcunun kaza sonucunda ölmesi halinde, onun yardımından yoksun kalanlar uğradıkları zararın tazminini taşıyıcıdan isteyebilirler. Ancak, taşıyıcı kazanın kendisinin veya yardımcılarının en yüksek özeni göstermelerine rağmen, kaçınamayacakları ve sonuçlarını önleyemeyecekleri bir sebepten ileri geldiğini ispat ederse tazminattan kurtulur.”

    Yukarıda dediğim üzere havayolu taşımalarında özel hükümler önceliklidir. Bu özel hükümler TSHK (Türk Sivil Havacılık Kanunu) içerisinde bulunmaktadır.

    Bu hükümlerde yolcunun iş gücü hayatına negatif etki edecek veya yolcunun sakat kalmasına sebep olacak durumlar hakkında TSHK m.120 uyarınca, yolcunun vefatı yahut yolcunun herhangi bir cismani zarara uğraması durumunda bu zarara sebep olan kaza, hava aracında veya iniş veya biniş sırasında meydana gelmiş ise bu zarardan TAŞIYICI SORUMLU OLACAKTIR. Taşıyıcının sorumluluğu, yolcunun sağ salim ulaşımını sağlama borcunun ihlalinden ortaya çıkmaktadır. Özel hükümde de görüleceği üzere bu sorumluluk içerisine iniş ve biniş sırasında yaşanan kazalarda dâhil edilmiş olup bu sırada oluşan zarardan taşıyıcının sorumluluğu doğacaktır.

    Kaza açışından taşıyıcının sorumluluğunu düzenleyen diğer bir madde de TSHK. M.123’tür. Bu hüküm uyarınca, taşıyıcı, kendisinin ve çalışanlarının zararı önlemek için gerekli tedbirleri aldıklarını veya bu tedbirleri alma imkânı bulunmadığını ispatlarsa ve bu doğrultuda taşıyıcıya ve çalışanlara kusur izafe edilemiyor ise taşıyıcının sorumluluğunun doğması mümkün olmayacaktır.

Özel hükümler ele alındığında taşıyıcının sorumluluğun hukuki niteliğinin ağırlaştırılmış kusur sorumluluğu olduğu anlaşılmaktadır. Ancak TSHK m.124, taşıyıcının sorumluluğunun sınırlandırılmasına yönelik bir hüküm getirmiştir. Bu hüküm uyarınca “Taşıyıcının sorumluluğunun sınırlandırılması 12 Ekim 1929 tarihinde Varşova’da imzalanan ve Uluslararası Hava Taşımalarına İlişkin Bazı Kuralların Birleştirilmesi Hakkındaki Sözleşme ve bu Sözleşmeyi değiştiren Türkiye’nin katıldığı sözleşme ve protokollerin hükümlerine göre tayin olur.”

   Taşıyıcının sorumluluğu Türkiye’nin katıldığı sözleşme, protokol, anlaşmaların hükümlerine göre tayin olur. Bu sözleşmelerde taşıyıcının sorumluluğunun miktar olarak sınırlandırıldığı hükümler mevcuttur. Ancak taşıyıcıya veya çalışanlarına kusur izafe edilebiliyor ise taşıyıcı anlaşılan miktarı aşan kısımdan da sorumlu olacaktır.

        Önümüzdeki bültenimizde Taşıyıcının Bagajdan Doğan Sorumluluğunu ele alacağım.

 

Stj. Av. Batuhan Berk MAZLUM