HUKUK YARGILAMASI VE İDARİ YARGILAMADA ADLİ YARDIM UYGULAMASI

Adli yardım, avukatlık ücreti ve yargılama giderlerini karşılayamayacak nitelikteki kişiler için uygulanan bir kamu hizmetidir. Kişilerin hak arama özgürlüklerini engelleyen koşulları ortadan kaldırarak bu hak arama özgürlüğünü etkin biçimde kullanılmasını sağlamaktadır.

            Adli yardım hizmetinden faydalanabilmek için kişi, avukatlık ücretini ve diğer yargılama giderlerini karşılama olanağı bulunmadığını belgeledikten sonra uygun görüldüğü takdirde adli yardım hizmetinden faydalanabilir.

            Yabancıların adli yardım hizmetinden yararlanabilme koşulları karşılıklılık şartına bağlıdır. Yani Türkiye’de bu talepte bulunana yabancının vatandaşı olduğu ülkede Türk vatandaşlarının da adli yardımdan faydalanabiliyor olma koşuluna bağlıdır. Ancak uluslararası koruma statüsünde bulunana kişiler için bu şart aranmaz.

            Adli yardım hizmetinden açılmış olan ya da açılacak olan hukuk davalarında faydalanılabilir. Aynı zamanda idari davalardan, çekişmesiz yargıda, icra takip işlerinde, delil tespiti ve ihtiyati tedbirde, ihtiyati hacizde ve iflas işlerinde de adli yardım hizmetinden yararlanılabilir.

            Adli yardım talebi barolara veya mahkemeye yapılabilir. Baroların vermiş olduğu adli yardım kararı sadece avukatlık hizmetinden ücretsiz olarak faydalanmayı sağlar. Yargılama giderlerinden de muaf tutulmak için mahkemeye başvuru koşulu vardır.

            Baroya adli yardım talebi olan kişi, talebini hizmeti alacak olduğu yerdeki baronun adli yardım birimine iletir. Talepte bulunan kişiden üzerine kayıtlı taşınır-taşınmaz mal bilgileri, aylık kazancı, ailevi durumu, bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısı gibi bilgileri istenir. Tüm bunlar sonucunda talep değerlendirilir ve karar verilir.

            Mahkemeye adli yardım talebinde bulunan kişi de aynı bilgi ve belgelerle mahkemeye başvurur. Mahkeme bu talepleri değerlendirir ve karar verir.

            Adli yardım talebinin kabulünden sonra talepte bulunan kişinin maddi durumu bildirilirken kasten veya yüksek kusur sonucu yanlış bilgi verildiği ortaya çıkarsa ve bunun sonucunda kişinin maddi durumunun yeterli hale gelmesi durumunda adli yardım kararı kaldırılır.

            Adli yardım kararı sebebiyle ertelenen bütün yargılama giderleri ve devlet tarafından ödenen avanslar dava veya takibin sonunda haksız bulunan kişiden tahsil edilir. Ancak adli yardımdan faydalanan kişinin haksız bulunursa, mahkeme tarafından da uygun görülürse giderlerim en fazla bir yıl içinde eşit taksitlerle ödenmesine karar verilebilir.

            Fakat adli yardım kararı sebebiyle devlet tarafından ödenen ya da muaf tutulan yargılama giderlerinin tahsili adli yardımdan faydalanan kişinin mağduriyetine neden olacaksa ve bu mağduriyet mahkeme tarafından da anlaşılırsa mahkeme hükmünde giderlerin tamamından veya bir kısmından muaf tutulabileceğine karar verebilir.

            Adli yardım talebinin reddinden sora eğer ödeme gücünde bir azalma meydana gelirse kişi yeniden adli yardım talebi için baroya ya da mahkemeye talepte bulunabilir.

 

 

Av. Bilge Sultan BAKİ